اکثر نوزادان در هنگام تولد دچار عارضه زردی و یرقان می شوند که در اکثر اوقات نیز بدون مشکل و با رعایت دستورات پزشک و در خانه تحت مراقبت درمان می شود.باید توجه داشته باشید که درمان و تشخیص زردی به همان اندازه که ساده و راحت است سهل انگاری در آن نیز می تواند بسیار خطرناک باشد از این رو ما در این مقاله تعریف علمی و دقیقی از زردی و همچنین درمان زردی بالای 10 را بیان خواهیم کرد.
یرقان و یا زردی چیست؟
یرقان و یا زردی در 60 درصد نوزادان تازه متولد شده به دلیل تجمع بیلی روبین در خون و عدم توانایی کبد نوزادان در دفع آن اتفاق می افتد.گلبول های قرمز در خون که پیر شدن و کارایی خود را از دست داده اند شکسته می شوند و باید توسط کبد و از طریق ادرار و مدفوع دفع شوند که این مسئله در افراد بزرگسال و سالم به صورت طبیعی و خودکار اتفاق می افتد اما در نوزادان تازه متولد شده به خصوص نوزادانی که نارس به دنیا می آیند این اتفاق با مشکل روبرو می شود و کبد توانایی دفع این ماده را ندارد و به همین دلیل هم بیلی روبین خون تجمع پیدا می کند و زردی را ایجاد می کنند در این مقاله روش های درمان زردی بالای 10 را مطرح خواهیم کرد.
علائم زردی در نوزاد چیست؟
اولین قسمت هایی از بدن که در صورت زردی نشانه هایی را از خود نشان خواهند داد پوست و سفیدی چشم می باشد.زرد شدن از چشم و صورت شروع می شود و در صورت زیاد بودن زردی این زردی به قسمت های پایین تر بدن و شکم و حتی دست و پاها نیز کشیده می شود و در صورت زردی متوسط رنگ پوست زرد و در صورت بالا بودن زردی حتی ممکن است پوست به رنگ قهوه ای هم تغییر پیدا کند که در نوزادانی که رنگ پوست تیره هستند تشخیص از روی رنگ پوست سخت تر خواهد شد و باید پزشک حتما کودک را معاینه و آزمایشات لازم نیز انجام شود.
علائم کلی در ابتلا به زردی موارد زیر می باشند:
- زرد شدن رنگ پوست و سفیدی داخل چشم
- مدفوع با رنگ زرد یا نارنجی روشن
- تغذیه کم نوزاد
- گریه های شدید و بدخلقی
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی
- وقفه تنفسی
- تشنج
- قوس کردن نوزاد (سر را به سمت کمر خم می کند)
چه درجه ای از زردی خطرناک است؟
میزان زردی در نوزاد در آزمایشات و معاینات بالینی که در هنگام تولد و یا در 72 ساعت بعد از تولد انجام میشود ،مشخص می شود که میزان این زردی با توجه به وزن نوزاد و نارس بودن (تولد زودتر از موعد) و یا رسیده به دنیا آمدن (تولد در 9 ماهگی) می تواند درجه خفیف و یا خطرناک را به خود بگیرد.
به طور مثال نوزاد شما مورد معاینه قرار می گیرد و در صورت نیاز آزمایشات بر روی نوزاد انجام می شود اگر نوزاد رسیده متولد شده باشد یعنی 9 ماه را به طور کامل گذرانده باشد و به عنوان نوزاد سالم به دنیا آمده باشد و میزان زردی در نوزاد خفیف باشد پزشکان ترجیح می دهند تا درمان خاصی روی نوزاد انجام نشود و فقط به صورت مداوم شیردهی صورت بگیرد تا نوزاد دفع ادرار و مدفوع داشته باشد و این زردی از این طریق دفع شود مگر اینکه میزان زردی بالای 15 باشد که در این صورت ممکن است نوزاد در منزل و با استفاده از روش های درمانی مورد تایید پزشکان درمان شود و یا در بیمارستان بستری شود.
میزان زردی در نوزادان معمولا عددی بین 8 تا 25 می باشد که عدد 8 نشان دهنده میزان معمول و نرمال است که که ر چند روز ابتدایی با تغذیه مناسب و شیردهی منظم از بین می رود و بالاترین میزان آن عدد 25 و بالای آن است که باید نوزاد هر چه سریعتر تحت نظر پزشک قرار بگیرد.
همانطور که گفتیم برخی از عوامل بر میزان خطرناک بودن و یا خفیف بودن زردی تاثیرگذار هستند:
وزن
وزن یکی از عواملی است که می تواند بر تشخیص خفیف و یا خطرناک بودن عدد زردی تاثیر بگذارد به طور مثال میزان بیلی روبین 14 میلی گرم در دسی لیتر برای یک نوزاد 2 کیلوگرمی می تواند خطرناک باشد ولی همین میزان برای یک نوزاد 3 کیلوگرمی به اندازه ای خطرناک نباشد که نیاز به بستری شدن داشته باشد.
روز تولد
از دیگر عواملی که می تواند بر میزان درجه خطر زردی نوزادان تاثیرگذار باشد تعداد روزهای تولد نوزاد است .در نوزادی که به طور سالم و رسیده به دنیا آمده است عدد زردی بالاتر از 16 میلی گرم در دسی لیتر برای 3 روز بعد از تولد در نوزاد می تواند درجه خطرناکی از زردی را داشته باشد و نیاز به بستری شدن نوزاد در بیمارستان باشداما همین مقدار برای نوزادانی که روز اول و یا دوم تولدشان است شاید طبیعی تر و نرمال تر باشد و نیاز به بستری نباشد و شاید این مقدار با شیر دهی در روزهای آتی کمتر شود.
اگر در نوزاد رسیده، میزان بیلی روبین به عدد 25 نزدیک شود و یا از آن بیشتر شود، بیمار اغلب در معرض تعویض خون قرار دارد. عدم بستری و درمان نوزاد در این موارد بسیار خطرناک است. اگر میزان بیلی روبین بالاتر از 25 میلی گرم در دسی لیتر باشد و درمان نشود، منجر به ایجاد بیماری مهلک و خطرناکی بنام ایکتروس (رسوب بیلی روبین در مغز) می شود. این بیماری با مرگ و میر بسیار بالایی همراه است و شیرخوارانی که جان سالم برد می برند دچار اختلالات شنوائی و بیماری حرکتی در اندام ها می شود که باعث ناتوانی جدی در زندگی آینده فرد می شود.
چطور زردی بالای 10 را درمان کنیم؟
زردی بالای 10 نیاز به درمان و مراقبت دارد.البته با توجه به موارد گفته شده در بالا میزان خطرناک بودن زردی به عواملی همچون وزن و تعداد روزهای تولد نوزاد بستگی دارد و روش درمان نوزادان مبتلا به زردی توسط پزشک معالج و بعد از معاینه و آزمایشات مشخص خواهد شد.
پرتودرمانی
دستگاه‌هایی هستند که با تابش نور سفید می توانند در درمان زردی و شکسته شدن بیلی روبین‌های موجود در خون بسیار کمک کننده باشند و به عنوان یک روش درمان زردی بالای 10 بسیار موثر عمل کنند. شما نوزاد را بدون لباس به طوری که که فقط قسمت چشم ها و آلت تناسلی نوزاد پوشیده باشد در معرض نور و پرتو دستگاه قرار می‌دهید. شما باید این دستگاه‌ها ( دستگاه فتوتراپی ) را از یک کلینیک و یا یک موسسه معتبر در این زمینه تهیه کنید تا عوارضی برای نوزاد نداشته باشد.
شیردهی مکرر
در روزهای ابتدایی تولد معمولا نوزادانی که زردی خفیفی دارند می توان به عنوان درمان زردی بالای 10 از روش شیردهی مکرر استفاده کرد و در 24 ساعت بعدی میزان زردی را اندازه گرفت اگر پایین آمده بود و یا ثابت بود همین روش را ادامه داد ولی اگر میزان زردی بالا رفته بود باید به پزشک مراجعه کرد و از روش های درمانی دیگر استفاده کرد.
رژیم غذایی مناسب
رژیم غذایی مادر نیز می تواند برای درمان زردی بالای 10 موث باشد زیرا غذایی که مادر می خورد در شیر تغذیه نوزاد تاثیر مستقیم دارد و می تواند زردی را تشدید کند و یا اینکه کاهش هد.در این دوران بهتر است مادر نوزادان از غذاهای فرآوری شه و یا تند و با طبع گرم استفاده نکند و از غذاهایی با طبع سرد و یا معتدل استفاده کند.
درمان های سنتی
استفاده از روش های درمانی سنتی نیز با نظر پزشک و برای درمان زردی بالای 10 که میزان خفیفی دارند می تواند کمک کننده باشد فقط باید توجه داشته باشی که از خوراندن هرگونه مواد غذایی به نوزاد خودداری کنید.
