چه زمانی نباید از دستگاه زردی نوزاد در منزل استفاده کرد؟چگونه می توان درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی را در خانه انجام داد؟
یکی از نگرانی هایی که والدین در هنگام تولد نوزاد خود دارند احتمال دچار شدن به زردی می باشد.زردی در بیشتر نوزادان تازه متولد شده وجود دارد و با معاینات اولیه پزشک نیز مشخص می شود و نوزاد باید تحت درمان در بیمارستان و یا در منزل قرار بگیرد و در اکثر مواقع نیز در عرض چند روز بهبود پیدا می کنند ولی باید علائم بالینی نوزادان مورد بررسی قرار بگیرد .در این مقاله نیز روش های درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی را شرح خواهیم داد.
علت زردی در نوزادان
همه ما به صورت طبیعی در بدنمان گلبول های قرمزی داریم که بعد از پیر شدن شکسته شده و توسط کبد از بدن خارج می شود اما در کودکانی که به صورت نارس بدنیا می آیند و یا کبد آنها به صورت کامل تکمیل نشده است این امکان وجود ندارد و به همین دلیل هم گلبول های قرمز آنها بعد از شکسته شدن و ایجاد ترکیبی به نام بیلی روبین در خون باقی می مانند و همین هم باعث می شود تا پوست آنها به رنگ زردی برود و به این عارضه زردی و یا یرقان گفته می شود که معمولا هم در 24 ساعت ابتدایی تولد در نوزادان خود را نشان می دهد و تا دو هفته بعد نیز به طور کامل و تحت نظر پزشک درمان می شود.
روش تشخیص زردی در نوزادان
تشخیص زردی در نوزادان به این صورت است که نوزاد بعد از تولد مورد معاینه توسط پزشک قرار می گیرد که در بیشتر مواقع هم اثر چندانی از زردی در نوزادان دیده نمی شود مگر اینکه نوزادان دچار زردی پاتولوژیک (زردی نادر و شدیدی که بخاطر بیماری های کبدی و یا ناسازگاری خونی که نوزاد با مادر دارد) ایجاد شده باشد که باید حتما تحت نظارت پزشک در بیمارستان بستری شوند.نوزادان معمولا در 24 ساعت بعد از تولد مشخص می شود.پزشک معمولا با معاینه علائم بالینی نوزاد مانند رنگ سفیدی چشم و رنگ پوست و انجام آزمایشات دیگر زردی در نوزادان را تشخیص می دهند و با توجه به میزان و درجه زردی روش های درمانی را برای نوزاد در نظر میگیرد.
چه میزان از زردی خطرناک است؟
میزان بیلی روبین و زردی در نوزادان به وسیله آزمایشات خاص مشخص می شود و بعد روش درمانی با توجه به شرایط نوزاد و همچنین میزان زردی که در آزمایشات مشخص شده است توسط پزشک تعیین می شود به طور مثال اگر نوزاد شما در زمان معین شده و به صورت سالم و با وزنی نرمال متولد شده باشد با نوزادی که به صورت نارس و با وزن کم به دنیا آمده باشد حتی اگر میزان و درجه زردی در آنها با یکدیگر یکسان باشند هم روش های درمانی متفاوتی خواهند داشت.
نوزادان رسیده و سالم که در آزمایشات و معاینات بالینی مشخص می شود که دچار زردی هستند ممکن است پزشک دارو و یا درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی برای آنها در نظر گرفته شود و تشخیص دهد که نوزاد با استفاده از شیر دهی های منظم و مکرر توسط مادر و پرهیز هایی که مادر باید در خوردن غذاهای تند و چرب داشته باشد درمان شود.البته باید میزان زردی در روزهای بعدی نیز اندازه گیری شود اگر میزان زردی در مقدار قبلی خود بود و یا پایین تر آمده بود می توان همین وش درمان شیردهی را ادامه داد در غیر این صورت ممکن است پزشک فتوتراپی و یا بستری شدن در بیمارستان را پیشنهاد بدهد.
در نوزادانی که به صورت نارس و یا با وزن کم به دنیا می آیند این وضع کمی متفاوت است و ممکن در آزمایشات آنها درجه زردی آنها عددی که در کودکان سالم و با وزن نرمال به دنیا می آیند و نیازی به استفاده از دستگاه و یا بستری شدن ندارند ،برابر باشد اما طبق نظر دکتر باید تحت درمان به وسیله دستگاه های فتوتراپی و یا بستری شدن در بیمارستان درمان شوند.
به طور کلی میزان زردی در نوزادان تازه متولد شده در اولین روز اگر بالاتر از 5 درجه باشد نگران کننده است و احتمال می رود تا دچار زردی پاتولوژیک باشند که باید سریعا تحت نظر و تحت درمان در بیمارستان قرار بگیرد اما این میزان از زردی در روزهای بعد عادی می باشد و نیاز به اقدامات سریع و بستری شدن ندارد آن اقدام شود اما در این روزها نیز درجه زردی 7 تا 8 غیرعادی و زردی خفیف و اعداد 13 تا 14 و 15 تا 17 زردی خطرناک محسوب می شود و نیاز به درمان دارد و آخرین و شدیدترین درجه زردی نیز در نوزادان عدد 25 می باشد.
درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی
برخی از روش های سنتی و خانگی هستند که می توانند به کاهش میزان زردی در نوزادان کمک کنند که این موارد باید با مشورت و تحت نظر پزشک انجام شود. این درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی ها برای نوزادانی است که میزان درجه زردی در آنها خفیف باشد و میزان درجه بالا از زردی حتما باید توسط پزشک و طبق دستورات وی انجام شود.
- شیرخشت
- ترنجبین
- عرق کاسنی
- نور خورشید
- شیردهی مداوم
- پرهیز از خوردن غذاهای تند و چرب
شیرخشت
شیرخشت صمغ درخت زبان گنجشک گل می باشد که از گذشته ی دور برای درمان زردی در نوزادان مورد استفاده قرار می گرفته است مادر نوزاد می تواند نصف قاشق شیر خشت و یک قاشق ترنجبین را در یک لیوان آب جوش حل کرده و بعد از صافی رد کرده و در روز 2 یا 3 بار میل کند.
عرق کاسنی
والدین می توانند با استفاده از عرقیجات که طبع سرد دارند نیز نوزاد خود را شستشو دهند که کاسنی نیز یکی از این عرقیجات ها محسوب می شود .شما می توانید با گرم کردن این عرقیجات نوزاد خود را استحمام کنید و به این ترتیب میزان زردی را در آنها کاهش دهید.
ترنجبین
ترنجبین نیز می تواند در کاهش میزان زردی در نوزادان بسیار موثر باشد.روش مصرف ترنجبین برای کاهش زردی نیز به این صورت است که باید مقداری را در آب حل کرده و یک پارچه را در آن قرار دهید تا رطوبت را به خود بگیرد و بعد هم بر روی پیشانی نوزاد قرار دهید.
نور خورشید
یکی دیگر از مواردی که می تواند در درمان زردی نوزاد در منزل و بدون استفاده از دستگاه فتوتراپی و یا استفاده از داروی خاص موثر باشد استفاده از نور خورشید می باشد شما می تواند نوزاد را برای مدت کوتاهی در مقابل نور خورشید قرار دهید اما باید توجه کنید که زمان طولانی زیر آفتاب ماندن ممکن است به نوزاد شما آسیب بزند و نوزاد دچار آفتاب سوختگی شود.
شیردهی مداوم
اصلی ترین راه درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی در نوزاد شیردهی مداوم و مکرر مادر به نوزاد است زیرا برخی از زردی های خفیفی که در نوزادان به وجود می آید در اثر شیر دهی کم مادر و کم آب شدن بدن نوزاد می باشد.
پرهیز از خوردن غذاهای تند و چرب
از راه درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی دیگر نیز که می تواند به روند درمان زردی در نوزادان کمک کند پرهیز مادر از خوردن غذاهای چرب و تند و همچنین پرهیز از خوردن غذاهای فرآوری شده و غلیظ مانند فست فودها و بادمجان و کله پاچه می باشد.
کلام پایانی
استفاده خودسرانه از دستگاه فتوتراپی می تواند برای نوزاد شما خطرناک باشد زیرا از نظر پزشک درمان زردی بدون دستگاه فتوتراپی برای نوزاد شما کافی باشد و در صورت استفاده از این دستگاه حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود.استفاده از این دستگاه در منزل برای نوزادانی که درجه بسیار بالایی از زردی را دارند و یا دچار زردی پاتولوژیک هستند و یا مقدار زردی پایین و نرمالی دارند نیز مناسب نمیباشد.